Jeden z najgłośniejszych eksperymentów ukazujący złożoną naturę ludzką. To przypomnienie, że każdy z nas ma potencjał do dobra i zła, a to, w jaki sposób używamy naszej władzy jest decyzją, którą musimy dokładnie rozważyć.

W roku 1971 na Uniwersytecie Stanford rozpoczął się eksperyment psychologiczny, który w krótkim czasie stał się jednym z najbardziej kontrowersyjnych i wpływowych w historii psychologii.

Eksperyment Zimbardo, znany również jako „Stanford Prison Experiment”, to fascynujący przypadek, który rzucił nowe światło na to, jak ludzie reagują w ekstremalnych warunkach. Przyjrzyjmy się temu mrocznemu i intrygującemu eksperymentowi oraz jego znaczeniu dla naszego zrozumienia ludzkiej psychiki.

• Zamiana Studentów w Stróżów

Eksperyment przeprowadził doktor Philip Zimbardo, psycholog z Uniwersytetu Stanford. Jego głównym celem było zbadaniem, w jaki sposób ludzie reagują na przypisane im role, szczególnie w kontekście władzy i podporządkowania. Dlatego Zimbardo i jego zespół stworzyli na terenie Uniwersytetu prowizoryczne więzienie, wybrali 24 młodych, zdrowych mężczyzn, studentów i podzielił ich na dwie grupy: strażników i więźniów. Eksperyment miał trwać 2 tygodnie. Wszystko wyglądało maksymalnie wiarygodnie. 

• Przeprowadzenie Eksperymentu

Ochotników, którzy odgrywali rolę więźniów niespodziewanie aresztowano przez policję w ich domach. Strażnikom narzucono restrykcje, aby bardzo dbali o porządek w więzieniu, jednak mimo wszystko nie stosowali przemocy względem osadzonych. 

Z początku wydawało się, że to tylko gra. Jednak po krótkim czasie strażnicy zaczęli nadużywać swojej władzy a więźniowie stali się poddani. W drugim dniu eksperymentu więźniowie zbuntowali się i ignorowali strażników i ich rozkazy. Eksperyment przekształcił się w okrutny teatr, gdzie uczestnicy w pełni wcielili się w swoje role. Strażnicy po kilku dniach stali się sadystyczni w swoich zachowaniach,  stosowali psychiczne i fizyczne znęcanie się nad więźniami. Więźniowie na skutek tego, tracili swoją tożsamość, nie wytrzymywali sytuacji nerwowo i zaczęli wykazywać objawy depresji i lęku. Eksperyment przerwano po kilku dniach.

• Oblicza Ludzkiej Natury

Eksperyment Zimbardo jest jednym z najbardziej drastycznych przykładów na to, jak ludzie mogą zmieniać się pod wpływem sytuacji i przypisanych im ról. W trakcie eksperymentu, uczestnicy zatracili swoją moralność, empatię i poczucie własnej tożsamości. To wywołuje pytanie: czy wszyscy jesteśmy zdolni do okrucieństwa, gdy tylko zostaniemy postawieni w odpowiednich warunkach?

Eksperyment Więzienny dostarczył ważnych wniosków na temat ludzkiej psychiki i moralności. Wyniki tego badania zmusiły do zastanowienia się nad ludzką etyką i nad tym, jak władza i kontekst wpływają na zachowanie ludzi. 

Eksperyment pomógł zrozumieć, jak ludzka psychika reaguje w ekstremalnych sytuacjach. Stał się symbolem ostrzeżenia przed dehumanizacją i okrucieństwem, które może wyniknąć, gdy ludzie tracą swoją moralność w obliczu władzy. 

• Refleksje

Choć kontrowersyjny, to eksperyment przypomina nam, jak wiele możemy nauczyć się o sobie samych, kiedy zdecydujemy się spojrzeć w głąb naszej ludzkiej natury.